چگونه جین دنیا را گرفت؟!

یافتن پارچه‌ای با مقبولیت و استفاده‌ی وسیع مانند جین دشوار است. امروزه این اختراع کلاسیک غرب وحشی و کابوی‌های آمریکایی را می‌توان در کمد لباس هر کسی یافت. اما چرا؟ چگونه جین به این شهرت و مقبولیت رسید که در سرتاسر دنیا همه به آن علاقه دارند؟

درست است که این لباس کابوی‌ها بوده و هست، اما مدل‌های مشهور، کشاورزان، روسای جمهوری و حتی خانم‌های خانه دار نیز آن را می‌پوشند.

اگر از هر گروهی از مردم بپرسید که چرا جین می‌پوشند، جواب‌های بسیار متنوعی خواهید شنید. برای برخی راحت، بادوام و ساده است، برای برخی دیگر شیک و باحال. جین برای افراد مختلف، معانی مختلف دارد. آیا این موضوع استفاده‌ی گسترده از آنها را توجیه می‌کند؟

دنی میلر انسان شناس (که کتابش به نام جین آبی به زودی منتشر خواهد شد) می‌گوید: این موضوعی است که نسبتا در زمنیه‌ی آن مطالعه نشده است.

در هر کشوری که میلر به آن مراجعه کرده‌است (از فیلیپین گرفته تا ترکیه، هند و برزیل) ۱۰۰ نفر اولی که دیده‌است را شمرده و در هر گروه کشف کرده‌است که حدود نیمی از جمعیت جین به پا داشتند.

او می‌گوید که به غیر از مناطق روستایی چین و آسیای جنوبی، جین همه جا هست.

دلیل موفقیت جین به همان میزان که به معنای فرهنگی مرتبط است، به ساختار فیزیکی‌شان نیز مربوط می‌شود.

اولین بار جین به عنوان لباس کار برای کارگران مزرعه و معادن ایالت‌های غربی آمریکا و در اواخر قرن ۱۹ طراحی شد.

هنگامی که از یک خیاط اهل ایالت نوادای آمریکا به نام جیکوب دیویس خواستند که برای چوب‌بُران محلی شلوارهای محکم درست کند، ایده‌ی تقویت شلوار با پرچ به ذهنش رسید. این طراحی جدید وی بسیار بادوام بود و دیری نپایید که سفارش‌های بیشتری دریافت کرد.

دیویس پتانسیل محصولش را می‌دانست، اما سرمایه‌ای برای ثبت اختراعش نداشت. به همین دلیل طی نامه‌ای از تامین کننده‌ی پارچه‌اش در سانفرانسیسکو درخواست کمک کرد.

او گفت: “راز این شلوارها در پرچ‌هایی است که به جیب‌شان وصل کرده‌ام. نمی‌توانم با سرعت کافی آنها را درست کنم… همسایه‌هایم حسودی می‌کنند.”

شلوار ثبت اختراع شده به نام لیوایز (Levi’s) شناخته شد که با دو پارچه‌ی کرباس و پارچه‌ی کتانی راه راه ساخته شد.

پاول ترینکا نویسنده‌ی کتاب “جین: از کابوی‌ها تا مدل‌ها” می‌گوید: آنها خیلی زود متوجه شدند که این نسخه‌ی جینی است که پرفروش خواهد بود. جین راحت‌تر بود، به مرور زمان نرم‌تر می‌شد و رنگ نیلی‌اش (که به دلیل وسمه است) به آن ظاهری منحصر به فرد می‌بخشید.

برعکس دیگر رنگ‌ها، وسمه به داخل نخ پنبه نفوذ نمی‌کند و روی سطح بیرونی هر نخ می‌نشیند. این مولکول‌ها در اثر مرور زمان فرسوده می‌شوند که باعث محو شدن پارچه به صورت منحصر به فردی می‌شود.

ترینکا می‌پرسد: “چرا فروش کرد؟ چون که جین در اثر مرور زمان تغییر می‌کند و نحوه‌ی فرسایش‌اش نشان دهنده‌ی سبک زندگی افراد است.”

به دلیل این ویژگی محو شدن، جین به صورت خام (نشسته و پرداخت نشده) فروخته می‌شد و در ابتدای قرن بیستم، کارگران دریافتند که می‌توانند شلوارها را به حالت بهتر و فیت‌تر بپوشند.

این جین ها نه تنها بادوام‌تر بودند، بلکه هر کدام بیانگر داستان هر کارگر و شغلش بود.

میلر می‌گوید: “جین شخصی ترین لباسی است که می‌توانید بپوشید. به نسبت اندام فرسوده می‌شوند.”

اما انفجار اولیه‌ی جین و ورود آن به دنیای مد بیشتر مربوط به سمبلی بود که جین معرفی می‌کرد.

پیش از جنگ جهانی دوم، جین تنها در ایالت‌های غربی آمریکا مورد استفاده قرار می‌گرفت. در شرق آمریکا جین مترادف مفاهیم عاشقانه‌ی گاوچران‌ها، مستقل و آمریکایی و در عین حال روستایی و مربوط به طبقه‌ی کارگر بود.

شرقی‌های متمول در تعطیلات برای فرار از زندگی پرمشغله‌ی شهری به مزارع می‌رفتند تا برای تفریح ادای گاوچران‌ها را دربیاورند و به عنوان قسمتی از تفریح‌شان شلوار جین می‌پوشیدند.

هنگامی که مردم شروع به پوشیدن جین کردند، نشانه‌ای از یاغی‌گری بود که از مارلون براندو در فیلم سال ۱۹۵۳ اش به نام The Wild One الهام می‌گرفت. مارلون براندو به غیر از سر صحنه نیز شلوار جین می‌پوشید. که نشان دهنده‌ی حالت ضدفرهنگی بود. چرا که پس از پایان جنگ جهانی دوم تعدادی از سربازان که از جنگ بازگشته بودند، به جای تشکیل خانواده، شلوار جین به پا می‌کردند و با موتور سیکلت سراسر آمریکا را می‌چرخیدند.

مدت کوتاهی پس از این رژه‌ی سربازان با موتورسیکلت، پوشیدن شلوار جین در مدارس سرتاسر آمریکا ممنوع شد. چرا که مسئولان آموزش نگران فرهنگ گیری ناصحیح دانش آموزان بودند.

در همان زمان جین در خارج از آمریکا هم در حال رواج بود. بسیاری از سربازانی که در اروپا و ژاپن مستقر بودند نیز از طبقه‌ی کارگر غرب آمریکا بودند. این سربازان هنگامی که سر پست نبودند، با افتخار جین را به عنوان نمادی از کشورشان به تن می‌کردند.

این شلوارها نماینده‌ی روش زندگی ساده‌تر و شادتر آمریکایی بود که اروپایی‌ها نیز می‌خواستند در آن سهیم شوند.

امروزه نیز جین‌ها به صورت شسته و فرسایش شده فروخته می‌شوند (مانند جین سنگ شور). میلر می‌گوید که امروزه جین به قدری متداول شده‌است که بسیار عادی است و اکثرا برای راحتی پوشیده می‌شود. جین به پارچه‌ای اساسی و خنثی تبدیل شده است. اگر می‌خواهید نشان دهید که راحت هستید، اگر می‌خواهید که راحت باشید، جین می‌پوشید.